صدای زنجیر‌ها و نوای عشق؛ حضور پرشور عزاداران در ایام ماه صفر در مسیر حرم امام رضا(ع)

به گزارش خبرگزاری بسیج خراسان رضوی از مشهد مقدس، ماه صفر، ماهی پراز معنویت و یادآوری وقایع تلخ تاریخ اسلام است. در این ایام، مردم مؤمن و دلسوخته، با برپایی مراسم عزاداری و حرکت دسته‌های عزاداری به سمت حرم مطهر امام رضا (ع)، عشق و ارادت خود را به اهل بیت عصمت و طهارت نشان می‌دهند. امسال، این مراسم به ویژه با توجه به شهادت حضرت رقیه (س) و ایام اسارت اهل بیت، حال و هوایی متفاوت و خاص به خود گرفته است.

مراسم عزاداری ماه صفر در شهر مشهد مقدس از دیرباز در تاریخ مذهبی ایران زمین، جایگاهی ویژه دارد. با فرارسیدن این ماه، حسینیه‌ها، مساجد و معابر مشهد رنگ و بوی خاصی به خود می‌گیرند. زائران و مجاوران در این ایام با عشق و علاقه، در مراسم مختلف از جمله روضه‌خوانی، سینه‌زنی و زنجیرزنی شرکت می‌کنند. این مراسم به‌طور معمول با حضور چهره‌های مذهبی و علمی و نیز مداحان اهل بیت (ع) همراه است که با صدا و نغمه‌های دل‌نشین خود، یاد عاشورا و ارزش‌های بلند انسانی آن را زنده نگه می‌دارند.

دسته‌های عزاداری از نقاط مختلف شهر و حتی شهرستان‌های اطراف، با گردهمایی در مساجد و حسینیه‌ها، به سمت حرم مطهر آغاز به حرکت کردند. در این دسته‌ها، مردان و زنان، بزرگسالان و کودکان، با پوشش مشکی و سردادن نوای عزاداری، همدلی و همبستگی خود را با مصائب اهل بیت (ع) ابراز کردند.

مراسم آغازین در مساجد و حسینیه های شهر، با قرائت دعا و زیارت عاشورا آغاز شد. سپس، با همراهی با نواهای حزن‌انگیز مداحان، عزاداران به سمت حرم مطهر گام برداشتند. این مسیر، مملو از عشق و اشک بود، چرا که هر قدم یادآور مصیبت‌های اهل بیت پیامبر (ص) و مظلومیت آن‌ها بود.

این حرکت دسته‌های عزاداری، تنها یک عمل عبادی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده هویت فرهنگی و اجتماعی شیعیان است. هر ساله در این ایام، افرادی از اقشار مختلف جامعه، با هدف همدلی و اتحاد، در کنار یکدیگر به عزاداری می‌پردازند. این دسته‌ها نه‌تنها در ابراز ارادت به اهل بیت، بلکه در تقویت پیوندهای اجتماعی و فرهنگی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.

دسته‌های عزاداری که معمولاً با روحیه‌ای سرشار از عشق و محبت شکل می‌گیرند، از محله‌های مختلف مشهد شروع به حرکت می‌کنند. این دسته‌ها با قرار دادن پرچم‌های مشکی، پارچه‌های نذری، و تصاویری از شهدای کربلا، نمادی از سوگواری و عزاداری را به تصویر می‌کشند. پرچم‌ها معمولاً دارای نقوشی هستند که تاریخ عاشورا را گرامی می‌دارند و در بین عزاداران به اهتزاز درمی‌آیند. تماشای این تصاویر به یادآوری تلخی‌های کربلا کمک کرده و عواطف و احساسات مذهبی را در دل‌ها بیدار می‌کند.

عزاداران با دست‌هایی پر از عشق و صداقت، به سمت حرم حرکت می‌کنند. سینه‌زنی و زنجیرزنی از مراسمات اصلی این حرکت است. این فعالیت‌ها نه تنها تجلی عشق به اهل بیت (ع) است، بلکه زمینه‌ای برای تأکید بر وحدت مسلمانان ایجاد می‌کند. نوحه‌خوانان در صفوف این دسته‌ها، با نواختن سازهای محلی و با صدای حزن‌انگیز خود، احساسی عمیق را به گوش‌های شنوندگان منتقل می‌کنند.

شعرهایی که در این نوحه‌ها خوانده می‌شود، معمولا به بررسی داستان عاشورا، شخصیت‌های برجسته‌اش و مصائب آن‌ها پرداخته و ضمن زنده نگه‌داشتن یاد شهدای کربلا، عشق و ارادت مردم به امام حسین (ع) و دیگر شخصیت‌های مذهبی را به تصویر می‌کشد. تکرار برخی از این اشعار و زمزمه‌های آن توسط عزاداران، حالتی جمعی و هماهنگ را به این مراسم می‌بخشد که صحنه‌ای بی‌نظیر را ایجاد می‌کند.

زمانی که دسته‌های عزاداری به حرم نزدیک می‌شوند، فضای اطراف به طرز شگفت‌انگیزی تغییر می‌کند. شور و هیجان در بین جمعیت به اوج خود می‌رسد و عزاداران با صدای بلند و دلنشین، نام‌های مقدس امام رضا (ع) و امام حسین (ع) را فریاد می‌زنند. این فریادها نه تنها نشان‌دهنده عشق و ارادت آن‌هاست، بلکه تجلی‌گر پیوند عمیق روحی و معنوی بین عزاداران و اهل بیت (ع) نیز به شمار می‌رود.

در این لحظات، تجمع عزاداران به یک گردهمایی باشکوه و زیبا تبدیل می‌شود. صدای نوحه‌خوانی و مداحی در فضای حرم طنین‌انداز می‌شود و عزاداران به صورت گروهی و همزمان به سینه‌زنی و ذکر خداوند می‌پردازند. این نوای حزن و شوق، فضایی معنوی و عمیق از عشق و اعتقاد را در دل‌ها ایجاد می‌کند و هر فرد را به نوعی با تاریخ عاشورا و مصائب اهل بیت (ع) پیوند می‌دهد.

یکی از ویژگی‌های بارز این حرکت‌های عزاداری، محبت و صمیمیتی است که در میان عزاداران مشهود است. افراد با سنین و اقشار مختلف، از کودکان و جوانان گرفته تا بزرگ‌ترها و سالمندان، دست در دست یکدیگر به عشق اهل بیت (ع) در کنار هم می‌ایستند. این تصویر تنوع و رنگارنگ از جمعیت، نشان‌دهنده یگانگی و همبستگی جامعه اسلامی است و به خوبی نشان می‌دهد که عشق به اهل بیت (ع) فراتر از هر گونه تفاوت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است.

عزاداران با پوشش‌های یکسان و پرچم‌های مشکی، به آرامی و با احترام به سمت حرم حرکت می‌کنند. در این مسیر، افراد به یکدیگر کمک می‌کنند، نذری‌ها را تقسیم می‌کنند و با لبخند و مهربانی به یکدیگر خوشامد می‌گویند. این همدلی و همکاری، نماد واقعی جامعه‌ای است که با وجود تمام چالش‌ها و مشکلات، همچنان بر سر عشق و ارادت به اهل بیت (ع) ایستاده است.

خبرنگار/ عبدالنبی حدادی